Park

Pierwsza wzmianka źródłowa o istnieniu ogrodu w Oporowie pochodzi z 1428 r. Znajdował się on przy istniejącej wówczas fortalicji. Można przypuszczać, że istniał także przy wzniesionym nieco później zamku za czasów Władysława Oporowskiego, który przywiązywał szczególną wagę do swojej rodowej rezydencji.

Według literatury przedmiotu, większe założenie ogrodowe w Oporowie miało się pojawić w 1. poł. XVII w. Wtedy to kasztelan gostyniński Piotr Tarnowski zakłada na łąkach otaczających zamek ogród o układzie kwaterowym, którego zarys zachował się w planie obecnego parku. Na jego terenie znajdował się charakterystyczny dla ówczesnych założeń ogrodowych kopiec widokowy. Odnalezione podczas badań archeologicznych fundamenty i resztki murów pozwalają sądzić o istnieniu niewielkiego pawilonu ogrodowego na jego szczycie. Z kolei według jednej z hipotez, w XVIII w. na rozległej łące przed zamkiem rozciągał się ogród barokowy. Ogrodowe otoczenie zamku mogło być poszerzane przez rodzinę Sołłohubów, a na przełomie XVIII i XIX w. przez mieszkających w zamku Pociejów.

Park w obecnym kształcie założony został przez rodzinę Orsettich pod koniec lat 30-tych XIX w. Powstał system kanałów osuszających teren, a zarazem wraz ze stawami i fosą urozmaicających nowe założenie. Do kompozycji ogrodowej włączono dawny ogród renesansowy otoczony szpalerami drzew, który pełnił wówczas funkcję sadu. W południowej części parku stworzono neobarokowy parter kwiatowy, na osi którego umieszczono kamienne schody prowadzące do fosy, ozdobione rzeźbami lwów, a wzdłuż fosy murowane cokoły z kamiennymi wazami połączone łańcuchami. Kompozycja parku uwzględnia liczne powiązania widokowe. Z tarasu zamkowego można wyznaczyć oś widokową w kierunku zachodnim, przechodzącą przez podjazd, aleję wjazdową, bramę w kierunku założenia kościelno-klasztornego oraz w kierunku północnym na znajdujące się już poza granicami parku rozległe stawy i łąkę w dolinie rzeki Słudwii. Innym ważnym punktem widokowym jest Sala Rycerska na piętrze zamku, z której poprzez okna na południe roztacza się widok na neobarokową część ogrodu. Do nowo powstałego parku wprowadzono, zgodnie z ówczesną modą szereg obcych gatunków drzew i krzewów. Jak pisał w 1844 r. świadek tamtych czasów J. W. Gawarecki: „Ogród ten gustownie utworzony i przynależycie utrzymany, zaopatrzony jest doborem krzewów i roślin kwiatowych zagranicznych”.

Zachowana szata roślinna parku złożona jest z gatunków zarówno rodzimych, jak i obcych. Wśród drzew do najczęściej występujących należą: jesion wyniosły, lipa drobnolistna, klon polny, klon jawor, grab pospolity, kasztanowiec biały, dąb szypułkowy, dąb czerwony, robinia akacjowa, topola kanadyjska, topola biała, olcha czarna. Do cenniejszych zachowanych drzew soliterowych należą: kłęk kanadyjski, klon jawor odm. Schwedlerii, buk pospolit odm. Purpurowa, orzech czarny, cyprysik Lawsona, lipa amerykańska, jesion wyniosły odm. Zwisająca, wiąz szypułkowy, modrzew europejski, sosna czarna oraz uznany za pomnik przyrody jesion wyniosły znajdujący się południowo-wschodniej części parku. Wśród krzewów dominują: jaśminowiec wonny, leszczyna pospolita, głóg jednoszyjkowy, śnieguliczka biała, dereń. Warstwę najniższą roślinności stanowią łąki kwietne, pod masywami drzew o charakterze grądowym.